A-H - J-K - M-R - S-Z

Masłoń Krzysztof (ur. 1953) – dziennikarz, krytyk literacki „Rzeczpospolitej”. Prowadzi dodatek „Rzecz o książkach”.

Mikołajczyk Stanisław (1901 – 1966) - polityk, przywódca Polskiego Stronnictwa Ludowego. Brał udział w wojnie obronnej Polski w 1939 r., następnie na emigracji we Francji i w Wielkiej Brytanii. Przewodniczący Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej. Od 1940 r. był wicepremierem w gabinecie Władysława Sikorskiego, od lipca 1943 r. do listopada 1944 r. premierem Rządu Polskiego na Wychodźstwie. W 1945 r. wrócił do Polski, wszedł w skład Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Zagrożony aresztowaniem, w 1947 r. uciekł do Stanów Zjednoczonych. Sejm PRL pozbawił go polskiego obywatelstwa. Na emigracji pozostawał czynnym politykiem.

Nireńska Pola (1910-1992) – tancerka i choreografka żydowskiego pochodzenia. Od dziecka interesowała się tańcem, zdobyła wszechstronne wykształcenie w tym kierunku. Studiowała m.in. w Dreźnie. W 1935 r. wyjechała do Londynu, gdzie spędziła wojnę. W Holokauście straciła większość rodziny. Do Stanów Zjednoczonych wyemigrowała w 1949 r. Cały czas kształciła umiejętności taneczne, jej debiut na amerykańskiej scenie został przyjęty entuzjastycznie. Miała swoją szkołę tańca oraz wielu uczniów. W 1963 r. poznała Jana Karskiego, z którym 6 lat później wzięła ślub. Po odejściu na emeryturę zaczęła fotografować. W 1980 r. zajęła się ponownie tańcem. Zginęła śmiercią samobójczą w 1992 r. Po jej śmierci Jan Karski ufundował nagrodę jej imienia przyznawaną autorom publikacji przedstawiających rolę i wkład Żydów polskich w polską kulturę. 

Okulicki Leopold, pseud. Niedźwiadek (1898 – 1946)- generał brygady Wojska Polskiego. We wrześniu 1939 r. brał udział w walkach w obronie Warszawy. Był jednym z organizatorów Służby Zwycięstwu Polsce, następnie w Komendzie Głównej Związku Walki Zbrojnej. Aresztowany w styczniu 1941 r. przez NKWD, przebywał w więzieniu w Moskwie do sierpnia 1941 r. Po zwolnieniu pracował w sztabie Armii Polskiej, najpierw w ZSRR, następnie na Bliskim Wschodzie. W maju 1944 r. został zrzucony do kraju. Mianowano go następcą Komendanta Głównego AK (na wypadek, gdyby dotychczasowe dowództwo nie mogło pełnić swojej funkcji) i komendantem organizacji NIE (głęboko zakonspirowana kadrowa organizacja AK, przygotowywana do działania w warunkach sowieckiej okupacji). Od 3 października 1944 r. komendant Główny AK. W dniu 16 listopada 1944 r. wydał rozkaz rozwiązania Armii Krajowej. W marcu 1945 r. został aresztowany przez sowieckie NKWD, wraz z innymi przywódcami polskiego państwa podziemnego. Oskarżono go o działania przestępcze na zapleczu sowieckiego frontu i skazano w tzw. procesie szesnastu, na 10 lat pozbawienia wolności. Dalszy jego los pozostaje nieznany – prawdopodobnie został zamordowany w więzieniu w Moskwie w grudniu 1946 r.

Pełczyński Tadeusz, pseud. Grzegorz (1892 – 1985) - generał brygady Wojska Polskiego. Po zakończeniu wojny obronnej włączył się w działania konspiracyjne. Był szefem sztabu Komendy Głównej AK, od 1943 r. zastępcą Komendanta Głównego AK. Po wojnie osiadł w Londynie, gdzie działał w organizacjach kombatanckich.

Piekałkiewicz Jan, pseud. Wernic (1892 – 1943) - ekonomista, działacz ruchu ludowego. W 1942 r. został Delegatem Rządu na Kraj. Pełniąc tę funkcję m.in. zatwierdził powstanie Rady Pomocy Żydom "Żegota", polecił dokumentowanie zbrodni niemieckich. Aresztowany i zamordowany przez Gestapo w lutym 1943 roku.

Pużak Kazimierz, pseud. Bazyli (1883 – 1950) - działacz socjalistyczny, polityk. Współorganizator konspiracyjnej Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność Równość Niepodległość (PPS-WRN). Był członkiem Politycznego Komitetu Porozumiewawczego. W styczniu 1944 r. został przewodniczącym Rady Jedności Narodowej, pełniącej zadania parlamentu państwa podziemnego. W marcu 1945 r. został aresztowany przez sowieckie NKWD, wraz z innymi przywódcami polskiego państwa podziemnego. W tzw. procesie szesnastu w Moskwie został skazany na 1,5 roku więzienia. Po powrocie do Polski ponownie aresztowany w 1947 r. i skazany na 10 lat pozbawienia wolności. Zmarł w więzieniu w Rawiczu.

Quisling Vidkun (1887 – 1945) - norweski wojskowy, działacz partii faszystowskiej. Po wkroczeniu Niemców do Norwegii w kwietniu 1940 r. ogłosił się premierem rządu narodowego i wezwał Norwegów do zaprzestania oporu (Norwegowie pozostali wierni legalnemu rządowi). Stał na czele marionetkowego rządu kolaboracyjnego. Odpowiedzialny za terror i deportacje współobywateli do obozów koncentracyjnych, po zakończeniu wojny został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano. W okupowanej Europie jego nazwisko było symbolem kolaboracji z wrogiem.

Raczkiewicz Władysław (1885 – 1947) - działacz polityczny. Przed II wojną światową pełnił funkcje państwowe (senator, minister spraw wewnętrznych, wojewoda). 17 września 1939 r. opuścił Polskę, przez Rumunię dotarł do Francji. Na podstawie konstytucji marcowej został mianowany następcą prezydenta Ignacego Mościckiego. Urząd Prezydenta RP objął 30 września 1939 r. Był autorem listu do papieża Piusa XII, w którym prosił o publiczną obronę mordowanych Polaków i Żydów. Zmarł w Wielkiej Brytanii.

Ratajski Cyryl, pseud. Wartski (1875 – 1942) - prawnik, działacz polityczny związany z Wielkopolską. We wrześniu 1939 r. został aresztowany w charakterze zakładnika, zwolniony na początku 1940 r. i deportowany do Generalnego Gubernatorstwa. W grudniu 1940 r. powołany na Delegata Rządu RP na Kraj, pełnił tę funkcję do sierpnia 1942 r. Złożył dymisję ze względu na zły stan zdrowia. Zmarł w Warszawie w październiku 1942 r.

Roosevelt Franklin D.(1882 – 1945) - amerykański polityk, 32. Prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1933 – 1945 , z ramienia Partii Demokratycznej.

Rowecki Stefan, pseud. Grot (1895 – 1944) - generał dywizji Wojska Polskiego. W wojnie obronnej we wrześniu 1939 r. dowodził brygadą pancerną. Po upadku Polski włączył się w wojskową działalność konspiracyjną. Został zastępcą Komendanta Głównego ZWZ, następnie w czerwcu 1940 r. Komendantem Głównym Związku Walki Zbrojnej. Od lutego 1942 r. był Komendantem Głównym Armii Krajowej. Władze niemieckie uznały go za "wroga nr jeden" III Rzeszy w okupowanej Polsce i intensywnie poszukiwany. Na skutek denucjacji został aresztowany w czerwcu 1943 r. Przewieziony do Berlina, nie zgodził się na niemiecką propozycję współpracy. Zginął w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen, po wybuchu powstania warszawskiego.

Rzepecki Jan, pseud. Prezes (1899 – 1983) - pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego. W czasie wojny obronnej 1939 r. pracował w sztabie Armii "Kraków". Podczas okupacji niemieckiej w ZWZ, a następnie w AK. Od października 1940 r. był szefem Biura Informacji i Propagandy AK. Po zakończeniu wojny, we wrześniu 1945 r. założył konspiracyjną organizację Wolność i Niezawisłość. Został aresztowany 5 listopada 1945 r., skazany na 8 lat więzienia i zwolniony w 1947 r. na mocy amnestii. Ponownie trafił do więzienia w 1949 r., przebywał w nim do 1954 r. Był pracownikiem Instytutu Historii PAN.