WARTO WIEDZIEĆ
SŁOWNIK POJĘĆ SŁOWNIK BIOGRAFICZNY BIBLIOGRAFIA
SŁOWNIK BIOGRAFICZNY

A-H - J-K - M-R - S-Z

Sendler Irena, pseudonim Jolanta (1910 – 2008) - działaczka społeczna. Jako studentka prawa Uniwersytetu Warszawskiego w latach trzydziestych rozpoczęła pracę w organizacjach społecznych. Od początku niemieckiej okupacji w Polsce pomagała ludności żydowskiej. Rada Pomocy Żydom "Żegota" mianowała ją kierownikiem wydziału dziecięcego. Uratowała ok. 2500 żydowskich dzieci, wynosząc je z getta i umieszczając w bezpiecznych miejscach po aryjskiej stronie. Została aresztowana przez Gestapo w 1943 r. i skazana na karę śmierci. Uratowana przez "Żegotę", nadal zajmowała się pomocą dla żydowskich dzieci. Po wojnie pracowała w instytucjach społecznych wspomagających dzieci, kobiety, rodziny. W 1965 r. otrzymała medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W 2003 r. w została odznaczona Orderem Orła Białego – najstarszym i najwyższym odznaczeniem Rzeczypospolitej Polskiej.

Sikorski Władysław (1881-1943) - generał broni Wojska Polskiego, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier Rządu na Wychodźstwie w czasie II wojny światowej. We wrześniu 1939 r. przedostał się przez Rumunię do Francji, gdzie zajął się tworzeniem polskiej armii na uchodźstwie. 30 września 1939 r. został mianowany premierem Rządu RP na Wychodźstwie, a 7 listopada Naczelnym Wodzem i Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych. Funkcje te pełnił do 4 lipca 1943 r., kiedy to zginął w katastrofie samolotu w Gibraltarze.  

Sosnkowski Kazimierz (1885-1969) - polityk, generał broni Wojska Polskiego, Wódz Naczelny Polskich Sił Zbrojnych. W czasie wojny obronnej w 1939 r. dowódca Grupy Armii Frontu Południowego. Po kapitulacji Lwowa wobec Armii Czerwonej w cywilnym przebraniu przedostał się na Węgry, a potem do Francji. Wszedł w skład Rządu RP na Wychodźstwie. Był pierwszym komendantem głównym Związku Walki Zbrojnej. Odszedł z rządu, po podpisaniu układu Sikorski - Majski, na znak protestu przeciwko nieuregulowaniu sprawy wschodnich granic Polski. Po tragicznej śmierci gen. Władysława Sikorskiego został mianowany Naczelnym Wodzem - zdymisjonowany 30 września 1944 r. W listopadzie 1944 r. wyjechał z Wielkiej Brytanii do Kanady.

Stalin Józef (1878 – 1953) – radziecki polityk, od 1922 r. sekretarz generalny Wszechrosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików), potem Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, premier ZSRR. Dożywotni dyktator ZSRR, posiadający nieograniczoną władzę.

Tokarzewski – Karaszewicz Michał, pseudonim Torwid (1893-1964) - generał broni Wojska Polskiego. W czasie wojny obronnej dowodził grupą operacyjną wchodzącą w skład Armii "Pomorze", uczestniczył w bitwie nad Bzurą. Po kapitulacji Warszawy, stanął 27 września 1939 r. na czele pierwszej organizacji konspiracyjnej – Służby Zwycięstwu Polsce (SZP). Po utworzeniu Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) został komendantem obszaru Lwów. NKWD aresztowało go w 1940 r., w czasie próby przekroczenia granicy niemiecko-sowieckiej. W sierpniu 1941 r. został zwolniony i objął funkcję dowódcy 6 Dywizji Piechoty "Lwów" w Armii Polskiej w ZSRR. Po ewakuacji Armii był zastępcą dowódcy Armii Polskiej na Wschodzie. Po zakończeniu II wojny światowej pozostał w Wielkiej Brytanii. Pracował jako robotnik w fabryce sprzętu radiowego.    

Truman Harry S. (1884 – 1972) – amerykański polityk, 33 prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1945 – 1953 z ramienia Partii Demokratycznej.

Ulmowie – mieszkańcy Markowej. W swoim niedużym gospodarstwie ukrywali ośmioro Żydów. 24 marca 1944 r. rodzina (Józef Ulma, ciężarna Wiktoria Ulma, 7-letnia Stasia, 6-letnia Basia, 5-letni Władzio, 3-letni Franek, 2-letni Antoś i roczna Marysia) została zamordowana przez żandarmów niemieckich.

Wierzyński Maciej (1937 -) - polski dziennikarz prasowy i telewizyjny. Po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce w 1981 r. został zwolniony z telewizji. W latach 1984 – 1989 przebywał na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Po powrocie czynny dziennikarz prasowy i telewizyjny.

Wells Herbert G.(1866-1946) – powieściopisarz angielski, publicysta. Jeden z pionierów science fiction. Autor takich powieści jak Wehikuł czasu, Wojna światów czy Ludzie jak bogowie. W czasie II wojny światowej mieszkał w Londynie.

Zygelbojm Szmul, pseud. Artur (1895-1943) – polityk Bundu, od 1942 r. członek Rady Narodowej w Londynie. W czasie okupacji organizował podziemny ruch oporu żydowskiego. W 1940 r. wydostał się z okupowanej Polski. W czasie pobytu na emigracji był w stałym kontakcie z żydowskim podziemiem, od którego otrzymywał obszerne raporty na temat tego, co dzieje się w kraju. Z informacjami tymi starał się dotrzeć do jak najszerszego kręgu odbiorców, zależało mu na skłonieniu rządów krajów alianckich do udzielenia pomocy polskim Żydom. Po upadku powstania w getcie warszawskim, 12 maja 1943 r. protestując przeciwko bezczynności aliantów, popełnił samobójstwo.